مدیریت پسا کرونا؛ مدیریت از راه دور
سیر احمد نیاز؛ ماستر علوم اقتصادی-دانشگاه جورج میسون
وایروس واگیر کرونا یکی از تاثیرگذارترین امراض یک قرن اخیر بوده که تاثیرات زیادی بالای زندگی انسان‌ها از خود بجا گذاشته است. گذشته از کساد اقتصادی و تاثیرات عمیق بالای روابط سیاسی ملت ها، تاثیر گذاری این پدیده بالای چگونگی مدیریت کارخانه‌جات و ادارات انکار ناپذیر است.
انسان‌ها عادت کرده اند که صبح‌ها برای انجام وظایف و کسب عاید به دفاتر کاری شان رفته و شام‌گاهان به خانه‌های‌شان برگردند. ادارات هزینه هنگفت را جهت به خدمت گیری مکان مناسب کار متقبل می‌شوند. کارمندان هم‌چنان پول و وقت برای رفت و آمد را هزینه می‌کنند.
با ایجاد حالت اضطراری جهانی و منع رفت و آمد، مدیران به این فکر افتادند که چطور می‌توانند تا وظایف محولهشان را بدون حضور فزیکی انجام داد؟ موثرترین راه حل، ادامه کار از راه دور (خانه ها) با استفاده از انترنت بوده است. تجربه چند ماهه این راهکار برای تعداد کثیری از ادارات کارا بوده و هیچ تغییر منفی قابل توجه در موثریت و مثمریت کاری رونما نشده و این ادارات توانسته اند، فعالیت‌های خود را بطور عادی به پیش برند. از طرف دیگر کارمندان هم‌چنان توانسته اند تا کارکردهای خود را با این وضعیت وفق داده و فعالیت‌های محوله خود را از خانه‌های‌شان به طور احسن به پیش برند.
اگر هر دو کارمند و کارفرما توانایی این را دارند که از راه دور کار نمایند، آیا این روش کاری می‌تواند شیوه کار حتا بعد از ختم حالت اضطراری کروناویروس باشد؟ جواب این پرسش برای تعداد از ادارات ویا شعبات از ادارات که تولید فزیکی نداشته ویا ضرورت ندارند تا با مراجعین بشکل روبر کار کنند، “بلی” است.
مدیریت از راه دور، شیوه جدید کاری‌ست که افراد در یک گروه بدون حضور فزیکی در یک محل می‌توانند هدف مشترک را دنبال کرده و فعالیت‌های خود را باهمدیگر انطباق دهند. پیشرفت‌های تکنولوژیکی این امکان را فراهم ساخته است تا اعضای یک گروه از هر نقطه دنیا وبا وصل شدن به انترنت باهم ارتباط برقرار نموده و مکاتبات شان را در یک فضاء کامپیوتری و غیرفزیکی باهم شریک سازند.
این تحول مدیریتی چه تاثیری بالای اقتصاد و جامعه خواهد گذاشت؟
تاثیر مثبت این شیوه مدیریتی بالای اقتصاد را می‌توان از چندین بُعد مطالعه کرد. در قدم نخست این شیوه مصارف اداری را کاهش داده سبب افزایش مثمریت و تولید در جامعه می‌گردد. از طرف دیگر کارمندان می‌توانند پول و زمان را که در رفت و آمد به دفاتر شان هزینه می‌کنند، با فامیل‌های‌شان سپری کرده که باعث بلند رفتن سطح رفاه شان می‌گردد. کارمندان که مستقیم با مشتریان روبرو نیستند، همچون شعبات مالی و استخدام، می‌توانند که ساعات کاری خود را بر اساس نیازمندی شان تغییر دهند.
این شیوه مدیریتی بر تمرکززدایی محلات کمک نموده و تراکم نفوس را در شهرهای پیشرفته‌تر کاهش می‌دهد. تعداد از کارمندان ضرورت نخواهند داشت تا قریه‌جات و قضبات خود را رها کرده و برای پیدا کردن کار، راهی شهرهای تجارتی شوند. آن‌ها می‌توانند از خانه‌های‌شان صرف از طریق کمپیوتر و انترنت در هر نقطه جهان فعالیت کنند. این امر برای رُشد بیشتر قریه‌جات دورافتاده کمک خواهد نمود. عدم توازن قیمت کالاهای اقتصادی، خصوصاً خانه‌ها که غیر منقول هستند، کاهش را نشان خواهد داد و قیمت‌ها در تمامی اماکن بسوی همسطح شدن روان خواهد شد.
دسترسی شرکت‌های تولیدی به منابع انسانی بیشتر خواهد گردید، چون این بنگاها بجای منابع محلی می‌توانند از منابع انسانی دورتر مستفید شوند. این امکان، موثریت و مثمریت تولید را بالا برده و سطح قیمت‌ها را پائین آورده که در نهایت باعث بالا رفتن رفاه در جامعه می‌گردد.
با در نظرداشت نکات فوق، هیچ دلیل وجود ندارد تا انسان‌ها این شیوه مدیریتی را، که حاصل دوره کروناویروس است، تعقیب نکنند. اگر این‌چنین است، پس باید خود را آماده این نوع مدیریت کرد.
چه باید کرد؟
تقاضا موسسات تولیدی برای دوره‌های طویل‌المدت و کوتاه مدت آموزشی مدیریت از راه دور افزایش خواهد یافت. برای پژوهشگران و دانشگاها ضرورت است تا چگونگی این مدیریت را بیشتر مطالعه و این شیوه را شامل برنامه‌های آموزشی ساخته و طرزالعمل‌های معیاری ترتیب نمایند. موسسات تعلیمی که در این امر پیش‌قدمی نمایند، سود بیشتر را نصیب خواهند گشت.
کشورها ضرورت دارند تا قوانین و مقررات را در ارتباط کار از طریق انترنت، امنیت انترنتی، اشتراک گذاری منابع با همدیگر و سایر موارد مرتبط ایجاد ویا به‌روز نمایند. جوامع که بسترهای حقوقی را برای کار از راه دور مهیا ساخته نتوانند، از مزیدهای این شیوه کاری مستفید نخواهند شد. دولت افغانستان اهمیت این موضوع را درک کرده که بعد از پانزده سال بی سرنوشتی، بالاخره در سنبله امسال (1399 هـ ش) قانون معاملات و امضاء الکترونیکی را تائید کرد[1].
برای شرکت های خصوصی که دنبال سودیابی هستند، موقعیت مناسب است تا بالای پیشرفت تکنولوژیکی و انترنت سریع سرمایه‌گذاری نمایند، چون تقاضا برای انترنت بطور ملموس افزایش خواهد یافت.
[1] https://8am.af/after-15-years-of-misery-the-law-on-electronic-transactions-and-signatures-was-approved-by-the-cabinet/?fbclid=IwAR03VqTSPridElDeePVeMQKVWjurtS5uZl8vU_GLrx9zWqOcW0URsrgUJ6Y