اندیشمند باشید؛ نه دانشمند

پوهندوی محمد واثق حسینی؛ استاد دانشگاه

فراغت از تحصيل نه معنا دارد نه وجود دارد. اگر این حدیث مشهور پیامبر اسلام را که فرموده‌اند: «اطلُبوا العِلمَ مِنَ المَهدِ إلَى اللَّحْدِ»؛ (از گهواره تا گور، دانش بجویید)، با عمق جان درک کرده باشیم، باید بفهمیم که فارغ التحصیلی نه به عنوان فراغت کامل از تحصیل؛ بلکه به عنوان پايان يک مرحله از زندگی و شروع مرحله ای ديگر علمی است.

فارغ التحصیل شدن از یک مقطع به معنی فارغ شدن از جریان تحصیل و وتعطیل شدن کسب علم نیست، که به معنی دانش آموختن در یک مقطع تحصیلی می‌باشد، که راه برای مقاطع بعدی برایش باز گشته است. یک دانشجوی واقعی هیچ زمان فارغ التحصیل نمی‌شود؛ بل از مقطعی به مقطع دیگر ارتقاء می‌یابد و سطح علم و دانش خود را افزایش می‌دهد و آنرا به روز (Update) می‌کند.

با توجه به اهمیت و جایگاه علم و دانش و ضرورت دانشمند و متخصص در جامعه، از مسوولیت خطیر فارغ التحصیلان به‌عنوان اعضای متعهد و متخصص کشور باید سخن گفت. زیرا فارغان یک دوره وارد مرحله جدیدی از زندگی خواهند شد؛ که بایستی برای توسعه و آبادانی همه جانبه کشور بیش از پیش همت گماشته و قدم بردارند.

دانشگاه بهترین دوران زندگی جوانان است که سر فصل جدیدی از زندگی را پیش روی آنان باز می‌کند و آینده روشنی را برای شان ترسیم می‌کند. تحصیل در دانشگاه نوعی سرمایه‌گذاری است که از فواید آن می‌توان بهره‌مند شد و به زندگی خود سرو سامان داد.

با وجود تمام کاستی‌ها دانشجویان باید همواره قدردان زحمات آموزگاران خود باشند و در تمامی مراحل زندگی و حتا بعد از فراغت از تحصیل به آنها احترام بگذارند. شاید استادان بی‌سوادی چون من نتوانستند آن‌چنان که باید و شاید علمی بیاموزانند؛ اما توانسته‌اند که انگیزه‌ای خلق کنند تا شما دانشجویان کمبودی ها و کاستی‌های ناشی از کهولت سن و یا بی‌سوادی ما استادان سراپا تقصیر را با عزم و اراده خودتان جبران کنید که این یک گام مهم، مثبت و ارزنده در مسیر علم آموزی است.

فارغان هر مقطع و هر رشته باید تلاش کنند تا پس از فارغ التحصیلی و حضور در اجتماع به عنصری مفید و کارآمد تبدیل شوند و بتواند در جامعه تغییر و تحول ایجاد کنند و دارای نقش موثری در جامعه باشند.

این روزها شاهد برگزاری جشنهای فراغت هستیم. برای فارغان و فامیل‌های شان سفره شادی و شیرینی و برای ما استادان سفره کباب و پلو مهیا است. اما به قول پیامبر مکرم اسلام انسان هوشمند و متفکر تا زنده است محتاج کسب علم و دانش است.

در واقع جشن فارغ التحصیلی دانشجویان عنوان و اصطلاح مرسومي است كه بر اين اين‌گونه مراسم نهاده‌اند؛ اما در واقع در آموزه‌های ديني و همچنين فرهنگ دانش ورزي، امري به نام فراغت از تحصيل معنا ندارد و لذا شما دانشجویان عزیز در اين شرايط سني و توانايي‌هاي جسمي مي‌بايست همواره به دنبال كسب علم و تحصيل دانش باشيد.

برخلاف گذشته و با توجه به علم محدود بشر که دانشمند شدن هدف و دانشمند بودن ارزش محسوب می‌شد. امروز علم بشر به حدی گسترده شده و هر علم به حدی دارای شاخه و شعبه شده است که دیگر دانشمند شدن نه ممکن است و نه ارزشمند. آن‌چه مهم و ارزشمند است این است که از دانش کسب شده جهت ایجاد تثییر مثبت در زندگی فردی و اجتماعی خویش استفاده مفید کنیم. دیگر داشتن دانش مهم نیست زیرا امروز انواع دانش در یک CD یا DVD و کارت حافظه به‌جای ذهن فرد در جیب هرشخص موجود است.

آن‌چه که از گذشته تا امروز جوامع انسانی را تغییر داده است دانشمندان نبوده اند؛ بل اندیشمندان بوده‌اند. زیرا افتادن سیب از درخت را قبل از نیوتن میلیون‌ها نفر دیگر دیده بودند، اما صرف یک نفر تفکر کرد و اندیشه کرد که چرا سیب از درخت افتاد و چرا به چپ و راست یا بالا نرفت که به سمت پایین درخت افتاد. فرق دانشمند و اندیشمند و فرق عالم و متفکر در همین یک نکته باریک است. امیدوارم به‌جای دانشمند، اندیشمند شوید! از نیچه و دانته و ارسطو و ادیسون نمی‌گویم. از همین پیامبر امی خودمان می‌گویم. زیرا پیامبر اسلام یک فرد بی‌سواد بود که خواندن و نوشتن نمی‌دانست. لذا پیامبر دانشمند نبود و با هیچ‌ یک از علوم بشری آن‌روز آشنایی نداشت؛ اما اندیشمند بود. اندیشمندی که با اندیشه پاک خود که متصل به علم لدنی و وحی الهی بود، از اندیشه‌ای از لوح و قلم منشأ گرفته و در عرش و معراج متحول گشته بود، راه نجات و ترقی بشریت را هموار ساخت.