مکاتب در افغانستان بعد از حدود ۵ ماه تاخیر در آغاز ماه سنبله سال روان آغاز شد. به این معنی که هزاران محصل از صنف‌های مختلف راهی مکاتب شهری، روستایی و کوچ‌نشینی شدند البته شرایط برای تمام محصلین یکسان نبوده است و بعضی از فرزندان ما با سختی‌های بیشتری درس می‌خوانند.
محصلین به مدت ۵ ماه بیشتر از سال‌های قبل مهمان خانه‌ها بودند در روزهایی که کرونا بی‌رحمانه بر شهرها و روستاها می‌تاخت مکاتب و مدارس با دروازه‌های بسته و چوکی‌های خاک گرفته انتظار آمدن نونهالان را می‌کشیدند.
اما در طول این ۵ ماه دوری اجباری محصلین از مکاتب آیا خانواده‌ها توانستند جای خالی کتاب‌ها و کتابچه‌های مکتب را برای فرزندان پر کنند؟
آیا کودکان همچنان توانستند کتاب بخوانند، چیزی بیاموزند و یا در ظرف شکوفایی استعدادهایشان قرار بگیرند؟
سوال بزرگ اینجاست که اگر روزی به هر دلیلی مثل همین ظهور نابهنگام بیماری، توفیق اجباری رخ دهد و محصلین در خانه‌ها بند بمانند آیا جامعه و خانواده چیزی برای آموختن برای آنها در دست دارند؟
البته افغانستان در سال‌های نه چندان دور چنین تجربه سیاهی را از سر گذرانده است در سال‌های جنگ کودکان بسیاری از رفتن به مکتب محروم شدند، مکاتب دخترانه بسته شد و دروس تحصیلی محدود به علوم دینی آن هم به شکل افراط‌گونه گشت. ما هنوز هم شاهد هستیم که کابوس به آتش کشیدن مکاتب توسط دشمن سیاه، در برخی مناطق کشور در حال رخ دادن است.
متاسف هستیم اگر بگوییم، اما کودکان جزو مهجورترین و مظلوم‌ترین قشر جامعه افغانستان هستند. سیستم پدرسالارانه خانواده‌ها همواره مانع شکوفایی کودکان و شکفتن گل‌های استعداد و هنر ایشان بوده است. به جامعه سنتیِ پدرسالار اگر بسته بودن مکاتب را هم اضافه کنید نتیجه‌اش بیش از تصور اسفبار می‌شود.
خانواده اولین اجتماع حضور کودک
کودک قبل از ورود به مکتب و به تبع آن ورود به اجتماع پا در نهاد خانواده می‌گذارد قابل انکار نیست که این اولین مقصد حضور کودک تا آخرین لحظه عمر انسان بیشترین تأثیر را بر شخصیت، فردیت و سرنوشت وی می‌گذارد. حتا اگر کودک به مکتب برود اما در آخر روز باز هم به خانه باز می‌گردد پس گرچه مکتب، تعلیم و آموزش نقش بسیار پررنگی در تربیت نسل نو دارد، اما همچنان این خانه، خانواده و ترجیحات فامیلی است که راه فرد را در آینده معین می‌کند.
با اشاره به همین نکته طلایی است که می‌توان گفت:«خشت اول گر نهد معمار کج تاثریا می‌رود دیوار کج» همه چیز از خانواده آغاز می‌شود.
مکتب و آموزش در خانه، مکمل های ضروری هم
تعلیم، تربیت و آموزش جزو مهم‌ترین مسائل تعیین‌کننده آینده فرد است. نقش مکتب، نظام آموزشی و راه معین تحصیلی ابداً قابل انکار نمی‌باشد. ضرورت آموزش نظم و مسوولیت‌پذیری در مکتب بر کودکان قابل چشم پوشی نیست بخشی از شخصیت هر فرد در دوران تحصیل و در محیط آموزشی وی ساخته می‌شود.
همه کودکان باید و باید به مکتب بروند یاد و بگیرند که راه فردا از مکتب می‌گذرد این در جامعه جنگ‌زده افغانستان بسیار ضروری تر است سالها جنگ و توسل به زور این باور را ایجاد کرده است که با قانون‌گریزی و زور بازو می‌توان به هرچه خواست دست پیدا کرد برای نجات از این اندیشه تباه‌کننده فرزندان باید بیاموزند که هیچ چیزی جز علم و دانش، رفتن به مکتب و تعلیم نجات‌دهنده آنها نیست.
اما در عین توجه و اهمیت مکتب باید دانست که کودکان به آموزش‌های مکمل نیاز دارند این آموزش‌های مکمل باید در محیط خانه و خانواده اجرا شود دوره قرنطینه کرونا فرصت مناسبی برای تمرین در این زمینه برای خانواده‌ها ایجاد نموده اصل بر این است که کودک در تمام لحظات کودکی در حال یاد گرفتن باشد.
یاد گرفتن چیزهایی که منجر به ساختن شخصیت او در آینده شود
هدف از یاد گرفتن صرفاً برنامه منظم کتاب خواندن نوشتن و حل مساله مکتب‌وار نیست یاد گرفتن می‌تواند شامل تمام موضوعات پیرامون کودک شود هر چیزی که پیرامون او باشد و سوالی برایش ایجاد کند که آن سئوال را به زبان بیاورد و دنبال پاسخی برای آن باشد. هر چیزی که او را وادار به شناخت سازد این شناخت فقط محدود به خطوط بین کتابچه‌ها و چوکی‌های مکتب نمی‌شود.
حالا سوال بزرگ این است که کودکان در فامیل‌ها چقدر فرصت برای آموختن دارند؟
من اگر فرزندی داشتم او را به دیدار باران می‌بردم مثلاً وقتی اولین قطرات باران در زندگی‌اش به زمین می‌بارید اجازه می‌دادم باران را لمس کند در هیچ صنف درسی به او یاد نمی‌دادند که دنیا می‌تواند چقدر لطیف باشد اجازه می‌دادم تا وجب به وجب یک باغ بزرگ را کشف کند، پروانه‌ها را بشناسند و به جویبارهای جاری شده خیره بماند یعنی به او اجازه می‌دادم تا دنیا را کشف کند.
رسالت ما در قبال فرزندان هم این است دنیایی را به آنها نشان دهیم که به خواست خودشان وارد آن نشدند.
به کودکان اجازه دهید از شما سوال بپرسند با صبوری به سوال‌های ایشان پاسخ دهید هر چیزی که باشد، کودک برای شناخت دنیا به شما نیاز دارد. کتاب‌ها را برای شان بخوانید با آنها تلویزیون ببینید نه فقط کارتونی‌های تکراری بلکه هر برنامه‌ای که بتواند دریچه‌ای به روی جهان کودک تان باشد.
با آنها آشپزی کنید حتا اگر همه چیز را خراب کنند یا برهم بریزند تربیت فرزند شما، کشف جهان توسط او ارزش این را دارد.
اگر بتوانید به کودکتان در طول روز چیزی بیاموزید که جبران روزهای دور از مکتب بودنش را بکند، قطعاً رسالت پدر و مادر بودن را خوب انجام داده اید.
این قانون نانوشته باید اصلاح شود. کودکان به میل خود به دنیا نمی آیند بلکه ما هستیم که آنها را به دنیا می‌آوریم پس این رسالت هر پدر و مادری است که دنیا را با تمام زیبایی‌ها و زشتی‌هایش به او نشان دهد حتا اگر نتوانست به مکتب برود.
Zeen is a next generation WordPress theme. It’s powerful, beautifully designed and comes with everything you need to engage your visitors and increase conversions.
