نیما صورتگر؛ استاد دانشگاه
ویروس همه‌گیر کرونا به سرعت جهان را درنوردید و همگی را مضطرب ساخت. همه‌گیری و شیوع این ویروس سبب شد که مکاتب، دانشگاه‌ها، تجمعات، نشست‌های کلان، رفت و‌آمدهای تجاری و خیلی برنامه‌های دیگر در جهان مختل شود. شهروندان جهان بخاطر زنده ماندن و مراقبت‌های جدی و مبارزه علیه این ویروس تلاش دارند و از رهنمودهای سازمان صحی جهان پیروی می‌کنند؛ اما شهروندان عادی افغانستان با توجه به طیف وسیع تبلیغات در مورد ویروس کرونا کمتر قرنطینه را رعایت کردند که شاید از دلایل آن عدم آگاهی، گرسنگی و فقر باشد.
قرار بود درس‌های مکاتب و دانشگاه‌ها دراکثر نقاط افغانستان به تاریخ اول حمل شروع شود؛ اما شیوع ویروس کرونا سبب شد دانشگاه‌ها و مکاتب تعطیل شود، این تعطیلی سکته‌گی را در امر آموزش و پرورش در افغانستان در پی داشته است. نبود امکانات انترنت و برق بر این معضل افزوده است. با این‌که وزارت تحصیلات عالی افغانستان و وزارت معارف بخاطر رفع سکته‌گی در پروسه آموزش و پرورش طرح تدریس آن‌لاین را پیشکش نموده‌اند؛ اما بخاطر فراهم نبودن امکانات برق و انترنت پرقدرت نفس این طرح از اساس با چالش مواجه است. من به عنوان استاد دانشگاه که از مدتی به این‌سو به صورت انلاش با دانشجویان خود کار می‌کنم با مشکلات زیادی مواجه هستم.
سکته‌گی در برق، نرخ بلند انترنت، ضعیف بودن انترنت، دزدی انترنت از سوی شبکه‌های انترنتی و مخابراتی، به صرفه نبودن انترنت برای دانشجویان و یا عدم آنتن‌دهی تلفن در برخی از ولایت افغانستان که محصلان از کابل به آنجا سفر کردند از جمله مشکلاتی است که نفس تدریس انلاین را به مشکل مواجه کرده است. از سوی دیگر بسیاری دانشجویان در اطراف و ولایات به تلفن هوشمند و کمپیوتر دسترسی ندارند که مشکل دیگری است. به هر صورت‌اش بخاطر تطبیق برنامه‌های درسی و حمایت از پروسه آموزش و پرورش در سطح تحصیلات عالی با تمام این چالش‌ها به کار مان ادامه می‌دهیم، با توجه به ظرفیتی که در نهادهای تحصیلی وجود دارد، کارایی و پاسخ‌گویی سیستم تدریس انلاین را دقیق حدس زده نمی‌توانیم، چون نظارت و بررسی در این پروسه نیست، استادان به‌صورت مستقیم نمی‌توانند جریان آموزش را نظارت و بررسی کنند، و برخی مشکلات دیگر را نیز دارد. این قضاوت را می‌مانیم به بعد از مهار ویروس کرونا و خواهیم دید که سیستم چگونه تطبیق گردیده است؟
سال‌هاست که نفس آموزش در نهادهای تحصیلات افغانستان متکی بر چپتر و رساله‌های درسی است، چون طراحان نظام آموزشی در بدنه وزارت تحصیلات عالی افغانستان بر این روش تاکید دارند. حتا دراین اواخر تلاش وزارت تحصیلات عالی افغانستان بر این امر بوده تا در بخش تظمین و کیفیت دانشگاه کمیته بررسی و تهیه چپتر ایجاد گردد. این امر دانشجویان افغانستان را به نحوی متکی بر یادگیری چند کلمه از چپتر بار آورده است. استادان کمتر منابع درسی را به دانشجویان‌شان معرفی می‌کنند. جای مطالعات آفاقی در پوهنتون‌ها در بین دانشجویان خالی است. اگر استادان به دانشجویان‌شان در هر سمستر درسی کتاب‌های کمکی و منابع معتبردرسی معرفی کنند و این امر تبدیل به یک روش در نهادهای تحصیلی کشور گردد، در شرایط اضطراری بسیاری دانشجویان می‌توانند بر بسیاری مشکلات فایق آیند.
کرونا فرصت خوبی برای اندیشیدن و بازنگری در مسایل کاری و امور فکری ماست. به عنوان یک استاد به همکارانم دردانشگاه و وزارت تحصیلات عالی پیشنهاد دارم که سیستم درسی را در نهادهای تحصیلی به بازنگری بگیرند.تلاش کنند دانشجویان‌شان را به روش تحقیق، مطالعه و اندیشیدن عادت بدهند.
دانشجویان‌شان را متکی بر چپتر و رساله‌های درسی که نظر خودشان تایید است، به بار نیاورند، بل منابع متعددی در پیرامون همان جزوه درسی را به دانشجویان‌شان معرفی کنند تا دانشجویان بر مفاهیم و موضوعات از چندین منظر وقوف داشته باشند.
در رشته‌های علوم بشری دانشجویان بیشترین آگاهی و دانایی را می‌توانند از طریق مطالعه و جستجو به دست بیاورند، مهم این است که استادان منابع معتبر و مهم را به دانشجویان شان به معرفی بگیرند تا نتایج خوبی در پی داشته باشد.
در آخر باید گفت که از روزهای قرنطینه و بودن در خانه به صورت درست آن باید استفاده کرد. فرصت خوبی برای مطالعه کردن، یادگرفتن مهارت‌های زندگی و اندیشیدن است.