زنان افغانستان و خودباوری

زنان افغانستان و خودباوری

کریستال بیات

افغانستان کشوری‌ است که زنان در آن بیش‌تر سرکوب شده‌ است.‌ محرومیت‌ها و محکومیت‌های تاریخی خودباوری‌شان را از آن‌ها گرفته است. فرهنگ سنتی و جامعه‌ی بسته موجب شده است که زنان کم‌تر به توانایی‌ها و استعدادهای خویش توجه کنند و در نهایت از آن کار بگیرند. در سال‌های پسین، با توجه به فرصت‌ها و زمینه‌های که فراهم شده است به آن‌ها امکان پیشرفت و شناسایی بیش‌تر توانایی‌های خودشان را داده است. بستر مناسب فعلی دست‌کم در شهرها امکانی زیادتر خودباوری زنان را میسر ساخته است.

این خودباوری کنونی کافی نیست. امتیازهایی که به زنان به اساس اعمال سیاست تبعیض مثبت داده شده/می‌شود، خودباوری زنان را کم‌تر ساخته است. هرچند در وظایف و مسوولیت‌های که به آن‌ها سپرده می‌شود، به درستی انجام می‌دهند و کارهای خلاقانه‌ای که خودشان روی دست می‌گیرند، موفقیت زیادتر دارد، با آن‌هم ضرورت جدی به گسترش گفتمان‌ها و بحث‌های خودباوری به زنان در کشور محسوس است. زیرا خودباوری یکی از بحث‌های جدی و اساسی در تمام جوامع و همه‌ی افراد جامعه است.

خودباوری زندگی افراد را سر و سامان داده و بهبود می‌بخشد. باور پیدا کردن به توانایی داشتن انجام کارهای گوناگون به زنان و دختران کشور روحیه و انگیزه‌ی قوی ایجاد می‌کند. زنان زمانی به خودباوری جمعی می‌رسند که فکر نکنند مردان از آن‌ها توان‌مند‌تر و قدرت‌مند اند. ایجاد خودباوری زنان نیازمند دو چند کار و تلاش‌های شبانه‌روزی می‌طلبد تا خلاهای گذشته‌ی تاریخی در این زمینه را پر کند. همان‌گونه که در یکی از تعریف‌های خودباوری آمده است: “خودباوری یعنی این‌که به توانایی‌ها و استعدادهایمان ایمان داشته باشیم و بر این باور برسیم که می‌توانیم از پس هر کاری برآییم، به شرطی که آن را خوب یاد بگیریم”.

هرچند در جامعه‌ی افغانستان فرهنگ سیاسی سنتی حاکم است و ما با جامعه‌ی بسته روبرو هستیم، فرار از جامعه‌ی بسته به‌سوی جامعه‌ی باز نیاز به گذار پروسه‌محور دارد، با آن‌هم در بسیاری موردها افکار و اندیشه‌های سنتی درباره‌ی نقش زن در جامعه تغییر کرده و امروز جامعه‌ی زنان مطالباتی دارند که باید به آن‌ها پاسخ مناسب داده شود. مطالبه داشتن زنان افغانستان و مطرح کردن سهم و نقش در عرصه‌های مختلف به معنای “هستیم” است. این مفهوم هستیم و دارای مطالبات و خواسته‌ها به معنای باور است و یعنی از کسی کم نیستیم همان خودباوری است.

مفهوم خودباوری در افغانستان در میان زنان شهرنشین و اهل تحصیل، تجارت و کار خلاصه می‌شود، ما ضرورت داریم که  روحیه‌ی خودباوری را در زنان جامعه در نقاط دور دست و ولایت‌ها نیز گسترش بدهیم و تقویت کنیم، تا همه‌ی زنان در هرجای این سرزمین به‌عنوان نیمی از جمعیت فعال جامعه، به نقش مؤثر خود در بخش‌های مختلف ایمان داشته باشند. فراموش نکنیم وقتی ما بحث خودباوری زنان را مطرح می‌کنیم به معنای هم‌سطح قرار گرفتن با مردان نیست و شبیه‌سازی هم نباید کرد، در این رویکرد ما به دنبال برهم‌زدن عرف و عنعنات جامعه با خودآرایی در بخش رفتارها و هنجارها هستیم. ضرورت این است که خودمان هرآن‌چه هستیم باور کنیم که می‌توانیم نقش موثر ایفا کنیم و سبب تغییر شویم. وقتی ما جایگاه و نقش‌مان را تبیین کنیم، از رفتارهای مردانه دوری می‌جوییم و به‌دنبال هنجارشکنی نیستیم. از آن جایی‌که خودباوری یکی از شرایط روانی خوانده می‌شود، این یکی از شرایط روانی زنان در کشور دچار مشکل جدی است. چون تجربه‌های تاریخی و گذشته‌ی زنان که بتوانند توانایی‌ها، قابلیت‌ها، ظرفیت‌ها و استعدادهای خودشان را برای رسیدن به موفقیت و تحقق رویاهایشان تلخ و ناخوشایند است، خواهی نخواهی تاثیراتی در زنان در ایده‌آل‌ترین حالت دارد. از این‌رو لازم است برای توسعه در بخش‌های گوناگون و عرصه‌های مختلف خودباوری زنان را تقویت کنیم.

شناسنامه